Inleiding
Een ontslag op staande voet wordt vaak gezien als de zwaarste sanctie in het arbeidsrecht. Het betekent dat de arbeidsovereenkomst per direct wordt beëindigd, zonder opzegtermijn of transitievergoeding. Veel mensen denken dat dit alleen is weggelegd voor situaties van zware diefstal, fraude of geweld. Toch blijkt uit de rechtspraak dat ook kleine overtredingen, bagatel-delicten, tot ontslag op staande voet kunnen leiden. Denk aan het meenemen van een blikje frisdrank, het opeten van een handje pinda’s of het achterhouden van een poststempel. In deze blog bespreken we meerdere rechterlijke uitspraken waarin zulke ogenschijnlijk onbeduidende gedragingen toch leidden tot rechtsgeldig ontslag.
Een blikje Red Bull, en toch ontslag
In de uitspraak van het gerechtshof Den Haag ging het om een kassamedewerkster die een blikje Red Bull uit de schappen had gehaald en dit niet had afgerekend. Toen zij daarop werd aangesproken, loog zij over de gang van zaken. In het bedrijfsreglement was duidelijk opgenomen dat consumptie van winkelproducten zonder vooraf te betalen niet was toegestaan.
Het hof oordeelde dat het vertrouwen tussen werkgever en werknemer door deze actie onherstelbaar was geschaad. De ernst zat hem niet alleen in het meenemen van het blikje, maar vooral in het feit dat de werkneemster hierover had gelogen. Het ontslag op staande voet werd in stand gelaten.
50 eurocent en het toilet
In een andere zaak draaide het om een horecamedewerkster die een munt van 50 eurocent, bestemd voor toiletgebruik, voor zichzelf hield. De werkgever beschouwde dit als verduistering en ontsloeg haar op staande voet. De kantonrechter in kort geding oordeelde dat het aannemelijk was dat dit ontslag ook in een bodemprocedure stand zou houden. De kleine waarde van het bedrag deed daar niets aan af: het ging om het principe en de vertrouwensbreuk.
Yoghurt en zalmsalade over datum
In een andere zaak bij de rechtbank Amsterdam nam een medewerkster een pak Optimel waarvan de houdbaarheidsdatum diezelfde dag afliep, en een bakje zalmsalade dat al over datum was, mee zonder toestemming. Hoewel de producten in waarde en staat te verwaarlozen waren, was het beleid van de supermarkt strikt: meenemen zonder betalen was niet toegestaan.
De kantonrechter oordeelde dat ook dit gedrag het ontslag op staande voet rechtvaardigde, omdat de regels duidelijk waren en de werkneemster deze had overtreden.
Sinterklaascadeaus voor nichtjes
Ook buiten de supermarktsector speelt dit thema. In een zaak bij het Hof Arnhem-Leeuwarden nam een werknemer van een drukkerij drie afgekeurde boeken mee naar huis om aan zijn nichtjes te geven voor Sinterklaas. Hij had hiervoor geen toestemming gevraagd. Ondanks zijn lange dienstverband, leeftijd en de gevolgen van het ontslag, oordeelde het hof dat de gedraging het ontslag op staande voet rechtvaardigde. Integriteit en eerlijkheid stonden voorop, zelfs bij afgekeurde goederen.
Andere bagatel-ontslagen in de rechtspraak
De jurisprudentie bevat nog veel meer voorbeelden van kleine vergrijpen die tot ontslag op staande voet hebben geleid:
- Het opeten van een handje pinda’s uit een retour gekomen zak
- Het gebruiken van een poststempel voor privébrieven
Telkens blijkt: het gaat de rechter niet om de waarde van het object, maar om het gedrag van de werknemer en de schending van vertrouwen.
Hoe kijken rechters naar zulke situaties?
In al deze gevallen gaat het in de kern om drie elementen:
- Vertrouwensbreuk: Werkgevers moeten erop kunnen rekenen dat werknemers zich houden aan regels. Zelfs kleine vergrijpen kunnen dat vertrouwen beschadigen.
- Heldere regels: In bijna alle zaken was sprake van een bedrijfsreglement of gedragscode waarin stond dat het meenemen van goederen zonder toestemming niet is toegestaan.
- Bewuste overtreding: De werknemer moet zich bewust zijn geweest van de regels en die toch hebben overtreden.
Persoonlijke omstandigheden, zoals een lang dienstverband of financiële gevolgen, worden wel meegewogen, maar zijn vaak niet doorslaggevend als de gedraging duidelijk verwijtbaar is.
Conclusie
Ontslag op staande voet bij bagatel-delicten is geen uitzondering in de Nederlandse rechtspraak. Werknemers moeten zich ervan bewust zijn dat ook kleine overtredingen serieuze gevolgen kunnen hebben, zeker wanneer ze in strijd zijn met interne regels die hen bekend zijn. Werkgevers doen er goed aan om duidelijke gedragsregels op te stellen, consequent te handhaven en nieuwe werknemers actief te informeren over het beleid. Zo wordt de basis gelegd voor een betrouwbare en veilige werkomgeving, waar eerlijkheid voorop staat, ook bij een pakje Optimel of een handje pinda’s.
Deze blog is geschreven door mr. Stijn Blom, arbeidsrechtadvocaat bij Arbeidsadvocaat.nl B.V. Stijn heeft ruime ervaring in het arbeidsrecht en ondersteunt ondernemers en werknemers dagelijks bij uiteenlopende arbeidsrechtelijke vraagstukken. Van ontslagzaken tot het opstellen van waterdichte overeenkomsten en reglementen – met zijn praktische en persoonlijke aanpak helpt hij werkgevers en werknemers vooruit. Meer weten? Bezoek Stijn’s pagina.
Arbeidsadvocaat.nl denkt graag met u mee als u vragen heeft over ontslag. Neem gerust contact op.
April 2025
