Inleiding
Veel werknemers zijn bekend met het concurrentiebeding, maar het relatiebeding krijgt vaak minder aandacht, ten onrechte. Dit beding kan na het einde van een dienstverband grote gevolgen hebben voor de vrijheid van de werknemer om zakelijke contacten te onderhouden. In deze blog wordt uitgelegd wat een relatiebeding inhoudt, wanneer het rechtsgeldig is en wat de risico’s zijn bij overtreding.
Wat is een relatiebeding?
Een relatiebeding is een bepaling in een arbeidsovereenkomst waarin wordt vastgelegd dat een werknemer na uitdiensttreding geen contact mag onderhouden met relaties van de voormalige werkgever. Het gaat dan om klanten, leveranciers, opdrachtgevers of andere zakelijke contacten die de werknemer tijdens het dienstverband heeft leren kennen.
Het doel van het beding is om het zakelijke netwerk van de werkgever te beschermen. Door te voorkomen dat werknemers bij een concurrent of als zelfstandige relaties ‘meenemen’, wordt de positie van de ex-werkgever in de markt beschermd. Meestal geldt het verbod voor een afgebakende periode, zoals zes of twaalf maanden, en vaak is er een geografische of zakelijke afbakening opgenomen.
Wanneer is een relatiebeding geldig?
Een relatiebeding moet, net als een concurrentiebeding, aan bepaalde wettelijke voorwaarden voldoen. Bij tijdelijke arbeidsovereenkomsten is een relatiebeding in beginsel ongeldig, tenzij de werkgever kan aantonen dat er sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen. Dit moet bovendien concreet en schriftelijk worden gemotiveerd in het beding zelf.
Bij arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd is een relatiebeding wél toegestaan, mits het beding duidelijk, specifiek en niet onredelijk is geformuleerd. Daarbij is het van belang dat:
- de groep relaties voldoende concreet wordt omschreven;
- het verbod beperkt is in tijd en reikwijdte;
- de formulering begrijpelijk en niet te algemeen is.
Rechters toetsen streng en kunnen het beding geheel of gedeeltelijk vernietigen als het te ruim of onduidelijk is opgesteld.
Let op: ook LinkedIn-connecties kunnen verboden zijn
Een relatiebeding kan verder reiken dan veel mensen denken. Er zijn uitspraken geweest waarin het sturen van een connectie verzoek via LinkedIn aan een voormalige klant werd gezien als een overtreding van het relatiebeding. Zelfs als er geen inhoudelijke wervende boodschap wordt verstuurd, kan zo’n contact al voldoende zijn voor een overtreding.
Daarentegen kan een algemene aankondiging op sociale media, bijvoorbeeld over het starten van een eigen bedrijf, onder omstandigheden wel zijn toegestaan, mits deze niet gericht is aan relaties van de vorige werkgever. De context en formulering zijn in zulke situaties doorslaggevend.
Wat zijn de gevolgen bij overtreding?
Als een relatiebeding wordt overtreden, kan dit grote financiële gevolgen hebben. In de meeste arbeidsovereenkomsten is aan het beding een boetebeding gekoppeld. Dit houdt in dat bij iedere overtreding een direct opeisbare geldboete verschuldigd is. Soms gaat het om een eenmalig bedrag per overtreding, maar het kan ook om een dagboete gaan zolang het contact voortduurt.
Daarnaast kan de (voormalige) werkgever een schadevergoeding eisen of een gerechtelijke procedure starten om naleving af te dwingen. Het is daarom essentieel om vooraf juridisch advies in te winnen wanneer er twijfel bestaat over wat er wel of niet is toegestaan op grond van het relatiebeding.
Conclusie
Een relatiebeding kan de vrijheid van een werknemer na uitdiensttreding fors beperken, zeker als het gaat om klantcontacten of het gebruik van sociale media. De geldigheid en handhaafbaarheid van het beding hangen sterk af van de formulering, het type arbeidsovereenkomst en de onderbouwing van het belang van de werkgever. Voor zowel werkgevers als werknemers is het daarom van belang om het relatiebeding serieus te nemen en zorgvuldig te formuleren of te laten beoordelen.
Deze blog is geschreven door mr. Stijn Blom, arbeidsrechtadvocaat bij Arbeidsadvocaat.nl B.V. Stijn heeft ruime ervaring in het arbeidsrecht en ondersteunt ondernemers en werknemers dagelijks bij uiteenlopende arbeidsrechtelijke vraagstukken. Van ontslagzaken tot het opstellen van waterdichte overeenkomsten en reglementen – met zijn praktische en persoonlijke aanpak helpt hij werkgevers en werknemers vooruit. Meer weten? Bezoek Stijn’s pagina.
Arbeidsadvocaat.nl denkt graag met u mee als u vragen heeft over het relatiebeding. Neem gerust contact op.
April 2025
